Ο Σωκράτης Βατάλης γεννήθηκε το 1982 στην Κοζάνη. Είναι γιος του Αργύρη και της Παγώνας Βατάλη, παντρεμένος με την Ελένη Λαζάρου και πατέρας δύο μικρών κοριτσιών.
Είναι Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου από το Imperial College του Λονδίνου με αντικείμενο την Αντισεισμική Μηχανική. Εισήχθη και αποφοίτησε και από τα δύο Ιδρύματα με υποτροφία για τις επιδόσεις του.
Εργάζεται από το 2009 ως στέλεχος μεγάλης τεχνικής εταιρείας της περιοχής, έχοντας αναλάβει τη διαχείριση και επίβλεψη πλήθους έργων οδοποιίας, οικοδομικών και έργων ΑΠΕ.
Παράλληλα ασκεί το επάγγελμα του Πολιτικού Μηχανικού ως Ελεύθερος Επαγγελματίας, όντας σύμβουλος, μελετητής και κατασκευαστής ιδιωτικών έργων.
Υπήρξε επί σειρά ετών επιστημονικός συνεργάτης του πρώην ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, είναι ενεργός στα σωματεία του τεχνικού κλάδου και εκλεγμένος στην Κεντρική Αντιπροσωπεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας από το 2019. Μιλά άριστα την αγγλική και γαλλική γλώσσα, ενώ παράλληλα έχει συμμετάσχει σε πλήθος εγχώριων και διεθνών επιστημονικών συνεδρίων.
Από τα φοιτητικά του χρόνια ανέπτυξε έντονη συνδικαλιστική δράση, ενώ διετέλεσε μέλος του Φοιτητικού Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ. Στη συνέχεια από τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ, έχει συνεχή παρουσία στην Αριστερά, στους κοινωνικούς αγώνες και στα κινήματα.
Το 2017 εκλέχθηκε Συντονιστής της Οργάνωσης Μελών ΣΥΡΙΖΑ Κοζάνης, ενώ διετέλεσε και Αναπληρωτής Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής.
Τον Μάϊο του 2022, στην ανοιχτή διαδικασία εκλογής μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ κατέλαβε την 1η θέση μεταξύ των υποψηφίων της Δυτικής Μακεδονίας.
Συμμετείχε ως εθελοντής στις δομές φιλοξενίας προσφύγων στη Δυτική Μακεδονία, υπήρξε ενεργό μέλος του Ιατρείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Θεσσαλονίκης, ενώ έχει τοποθετηθεί για σειρά ζητημάτων της τοπικής και κεντρικής επικαιρότητας με συχνή αρθρογραφία και παρεμβάσεις στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.